.... Οι Ελληνες μόλις διέτρεξε η φήμη πως έπεσε η Πόλη, άλλοι άρχισαν να τρέχουν προς το λιμάνι στα πλοία των Βενετσιάνων και των Γενοβέζων και καθώς ορμούσαν πολλοί πάνω στα πλοία βιαστικά και με ακαταστασία χάνονταν, γιατί βούλιαζαν τα πλοία. Και έγινε εκείνο που συνήθως γίνεται σε τέτοιες καταστάσεις. Με θόρυβο, φωνές και χωρίς καμιά τάξη έτρεχαν να σωθεί ο καθένας μέσα σε σύγχυση...
(Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, " Απόδειξις ιστοριών").
Χάρτης της (συρρικνωμένης) Αυτοκρατορίας την εποχή της άλωσης.
. . .
Στις 29 Μαίου του 1453 ένας Πολιτισμός σαρώθηκε αμετάκλητα. Είχε αφήσει μια ένδοξη Κληρονομιά στα γράμματα και στην Τέχνη.
Είχε βγάλει χώρες ολόκληρες από την βαρβαρότητα και είχε δώσει σε άλλες την εκλέπτυνση των ηθών. Η δύναμη του και η ευφυία του προστάτεψαν πολλούς αιώνες την Χριστιανοσύνη.
Για 11 αιώνες η Κωνσταντινούπολις ήταν το κέντρο ενός κόσμου φωτός...
Αναπαράσταση της Πόλης τον καιρό της Αυτοκρατορίας.
Το ζωηρό πνεύμα, τα ενδιαφέροντα και η αγάπη για την ομορφιά των Ελλήνων, η υπερήφανη ισχύς και η ικανότητα των Ρωμαίων, η υπερβατική ορμή των Χριστιανών της Ανατολής, που είχαν ενωθεί σε ένα ρευστό ευπαθές σύνολο όλα τώρα αποκοιμήθηκαν. Η Κωνσταντινούπολις έγινε η έδρα της θηριωδίας, της αμάθειας, της μεγαλόπρεπης ακαλαισθησίας...
Η Αγ. Σοφία τον 18ο αιώνα
Η Δυτική Ευρώπη με προγονικές αναμνήσεις ζηλοτυπίας προς τον Βυζαντινό Πολιτισμό με τους πνευματικούς της συμβούλους να καταγγέλλουν τους Ορθοδόξους ως αμαρτωλούς σχισματικούς και με μια κατατρίχουσα αίσθηση ενοχής επειδή εγκατέλειψε την Πόλη, προτίμησε να αγνοήση το Βυζάντιο. Δεν μπορούσε όμως να διαγράψη το χρέος που όφειλε στους ΄Ελληνας. Θεώρησε όμως ότι ήτανε υποχρεωμένη μόνο στην κλασσική εποχή. Οι Φιλέλληνες που ήρθαν να πάρουν μέρος στον πόλεμο της ανεξαρτησίας (1821) μιλούσαν για τον Θεμιστοκλή και τον Περικλή, αλλά ποτέ για τον Κωνσταντίνο τον Παλαιολόγο.
Από το βιβλίο του ΣΤΗΒΕΝ ΡΑΝΣΙΜΑΝ «ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ»