Για το νέο βιβλίο του πρωτ. Βασιλείου
Χριστοδούλου,
από τις εκδόσεις Γρηγόρη, 2018.
Γράφει ο Σωτήριος Ν. Κόλλιας
Δρ. Θεολογίας ΕΚΠΑ
Είναι δυνατό ο
κινηματογράφος να συμπορευτεί με την Εκκλησία; Είναι εφικτό η Εκκλησία να
χρησιμοποιήσει τον κινηματογράφο ως ποιμαντικό εργαλείο; Είναι νοητό μία ταινία
να ανοίξει δίαυλους επικοινωνίας με τον Θεό; Μπορεί η Θεολογία να προσλάβει
σύγχρονες μορφές διαλόγου με τον μετανεωτερικό άνθρωπο; Ερωτήματα που μετά από
την ανάγνωση του συγκεκριμένου έργου έχουν ήδη απαντηθεί!
Ακόμα ένα
συγκλονιστικό βιβλίο έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε από τον γνωστό πλέον
για την ξεχωριστή και ιδιαίτερη πένα του π. Βασίλειο Χριστοδούλου, μετά τα έργα
του «Συναπάντημα στη Δύση» (Άθως 2012) και «Μείνε μαζί μας, βράδιασε» (Γρηγόρης
2015). Το νέο του πόνημα με τίτλο «Και ο κλήρος έπεσε στα δάκρυα» και με
υπότιτλο: «Ο κινηματογράφος της απουσίας του Θεού σε θεολογική παρακολούθηση»,
μας οδηγεί στον υπέροχο κόσμο της έβδομης τέχνης, όπου με μία διεισδυτική και
άκρως θεολογική ματιά αναλύονται οκτώ ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Να σημειώσουμε δε
ότι η ανάλυση γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε εάν δεν έχει δει κάποιος την ταινία
να απολαμβάνει το κείμενο σαν ένα ξεχωριστό αφήγημα και εάν έχει δει την ταινία
να την ανακαλύπτει εκ νέου μέσω μίας διαφορετικής προσέγγισης. Σε κάθε
περίπτωση η έμπειρη ματιά του συγγραφέα και η αγάπη του για τον κινηματογράφο
μάς παραδίδει στα χέρια μας ένα αριστουργηματικό βιβλίο που είναι όχι μόνο
συγκινητικό, διδακτικό και συναρπαστικό αλλά και άκρως θεολογικό, πνευματικό
και πατερικό. Με εμπεριστατωμένη έρευνα, ενδελεχή ιστορική μελέτη αλλά και με
ποιμαντική ευθύνη ο συγγραφέας μάς βοηθά να κατανοήσουμε σφαιρικά και
ολοκληρωμένα το αποκαλυπτικό περιεχόμενο των ταινιών.
Μία περιήγηση υπόσχεται
το νέο αυτό βιβλίο σε έναν κόσμο που μπορεί να προβάλλεται σε ένα
κινηματογραφικό πανί ή στην οθόνη του σαλονιού μας, αλλά είναι τόσο αληθινό όσο
η ίδια η ζωή. Μια άλλη ματιά πάνω σε ταινίες-αριστουργήματα, που ανοίγουν
πνευματικούς ορίζοντες, καλούν σε αναστοχασμό και μας προτρέπουν να προσεγγίσουμε
τα καίρια και ουσιώδη του βίου μας. Συνοδοιπόροι του σε αυτό το πρωτότυπο συγγραφικό εγχείρημα είναι ποιητές,
λογοτέχνες, καλλιτέχνες, θεολόγοι, Πατέρες της Εκκλησίας, Έλληνες και ξένοι, οι
οποίοι συνδαυλίζουν τη συναισθηματική φωτιά που ανάβει μέσα μας ο συγγραφέας
και διανθίζουν με τη δική τους οπτική το ήδη εξαιρετικό κείμενό του. Είναι εφικτό να παντρεύεται ο Ελύτης, η Δημουλά, o
Bρεττάκος, ο Λειβαδίτης, ο Μπλουμ, ο Elliot, o Cardenal, ο Nervo με
τους κινηματογραφικούς ήρωες της Μπαμπέτ, του Πάτερσον, του Σαούλ, του Ρώσου ιερέα, τις Αθώωες μοναχές κ.ά. με ένα ποιητικό σχήμα και άκρως ερωτικό; Σίγουρα
ναι!
Μα θα ρωτήσει
κάποιος, μπορεί μία κινηματογραφική ταινία να μας ωφελήσει πνευματικά, εάν δεν
μιλάει για τους Αγίους μας ή τον Χριστό; Βεβαίως, γιατί οι ποιοτικές ταινίες,
όπως αυτές που παρουσιάζονται, αποκαλύπτουν την ομορφιά της ζωής, την αγωνία
της ψυχής, την επιθυμία για το αιώνιο, αποκαλύπτουν με άλλα λόγια την ανάγκη
αλλά και την αγάπη του ανθρώπου για τον Θεό.
Και οι οκτώ
ταινίες, που αναλύονται, θέτουν τα αμέτρητα γιατί
της απουσίας του Θεού στην ανάγκη, στη θλίψη, στον πόνο. Θίγουν τη σιωπή του
Θεού μπροστά στο θάνατο και στην οδύνη. Εκπλήσσουν οι αναπάντητες ικεσίες στα
στρατόπεδα συγκέντρωσης και στους θαλάμους αερίων και οργιάζουν τα ερωτήματα
που όλοι μας -πιστοί και άπιστοι- κάποια στιγμή θέσαμε και θέτουμε. Ό,τι όμως
δεν βλέπουμε δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθώς αναφέρει ο συγγραφέας: «Η αιωνιότητα του Γολγοθά θ’ αφήνει για πάντα
τον Θεό κρεμασμένο, εκούσια θυσιασμένο, στο κέντρο κάθε ανθρώπινου ιστορικού
συμβάντος βασανισμού, κόλασης και οδύνης. Θα τον αφήνει να παίρνει μέρος
ένσαρκα και ψηλαφητά στο κάθε προσωπικό, ανθρώπινο μαρτύριο». Και όπως λέει και ο Μέγας Βασίλειος: «Ο χρόνος της παρούσης
ζωής είναι σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στο ατελεύτητο της αιωνιότητας».
Το βιβλίο μας
υπενθυμίζει κάτι ξεχασμένο από τον σύγχρονο άνθρωπο: τη μνήμη του θανάτου, η οποία για τους αγίους και τους Πατέρες
της Εκκλησίας μας ήταν μέγιστη αρετή, δηλαδή να θυμούνται πάντα το θάνατο, για
να ζουν πάντα αληθινά. Όμως αυτή η αρετή έχει ξεπέσει τόσο πολύ στη σύγχρονη
κοινωνία μας όπου κανένας δεν θέλει να θυμάται το μόνο σίγουρο που θα συμβεί. Κι
όμως δεν είναι ένα βιβλίο για τον θάνατο, είναι ένα βιβλίο για τη ζωή! Είναι ένα
βιβλίο για την ελπίδα, την αισιοδοξία, τη συνοδοιπορία, την παρηγοριά, τη
δοξολογία και την ευχαριστία, είναι για την αέναη αναζήτηση Εκείνου, διότι όπως
διαβάζουμε: «Μετά
την απώλεια του παραδείσου, τον Θεό είναι που συνεχώς αναζητούμε. Αυτοεξόριστοι
σε γη μακράν της σχέσης, ευκαιρίες συνεχώς αναζητούμε για επανασύνδεση μαζί Του.
Πώς; Με ποιον τρόπο; Ο Θεός μάς έδωσε επιλογές, είπαμε να τραβήξουμε… και ο κλήρος έπεσε στα δάκρυα».
Δεν είναι όμως αποτέλεσμα τυχαίου κλήρου ο θαυμασμός και η
αναγνωστική απόλαυση που βιώσαμε γι’ αυτό το βιβλίο, αλλά είναι συνειδητή και
πηγαία έκφραση συναισθημάτων. Κι αν
πάλι έπρεπε να τραβήξουμε κλήρο για τα γραφόμενά μας, ο π. Βασίλειος δεν θα μας
είχε αφήσει άλλη επιλογή παρά τα πνευματικά και συγγραφικά του χαρίσματα!
Καλοτάξιδο!
