Χάρτινος Κύκνος



16 Νοεμβρίου 1999, Θεραπευτική Κοινότητα Ιθάκη. Ένα μικρό χωριό.. που αντιστέκεται.. Ανάμεσα στα ΤΕΙ και τη Βιομηχανική περιοχή της Σίνδου, κάποια χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη. Επίσημα η πρώτη μου μέρα σαν θεραπευτικό προσωπικό στο ΚΕΘΕΑ.
Μια Κοινότητα με πάνω από 80 μέλη, πρώην χρήστες ουσιών. Κάποιοι πρώην μόλις μιας μέρας και κάποιοι πολλών μηνών, κυρίως άντρες. Αγωνία για το αν θα καταφέρω να ενταχθώ σε αυτό το θεραπευτικό πλαίσιο, για το αν θα με αποδεχθεί το ήδη υπάρχον θεραπευτικό προσωπικό, μόλις 1 άντρας και 3 γυναίκες για 80 «τσακισμένους», όπως θα έλεγε ίσως η συγγραφέας, ανθρώπους.
Η αγωνία τούς επόμενους μήνες έγινε κλάμα, γέλια, ένταση, απογοήτευση, παραίτηση, διεκδίκηση, χορός, ξενύχτι, ατέλειωτες ώρες συζητήσεων και τελικά η αγωνία μου έγινε πρόκληση. Με μαέστρο σε όλα αυτά την υπεύθυνη της Κοινότητας τότε, τη συνομήλικη μου αλλά ήδη έμπειρη στο να φροντίζει ανθρώπους, την αγαπημένη μου πια φίλη Κατερίνα Χλωροκώστα.
Δεν ξέρω αν παρουσιάζω το βιβλίο  «ο Χάρτινος Κύκνος» ή τη συγγραφέα του βιβλίου, τον Ζωντανό μου Κύκνο. Όπως και να έχει, το χάρτινο αυτό βιβλιαράκι,  που κάποιοι ίσως ήδη θα το έχετε κρατήσει και διαβάσει και οι υπόλοιποι είμαι σίγουρη ότι θα θελήσετε να το διαβάσετε, είναι βαθιά προσωπικό.
13+1 στιγμιότυπα που ο αναγνώστης τα ζει μέσα από το καλειδοσκόπιο που δημιουργεί η τέχνη της συγγραφέως. Το φτερό που βουτάει στο μελάνι για να γράψει για αυτά που αντιλαμβάνεται η Κατερίνα του σήμερα ρίχνοντας τρυφερές ματιές στην μικρή και άπειρη Κατερίνα που σπουδάζει στο εξωτερικό ή που μόλις έχει επιστρέψει στην Ελλάδα. Στην «καθωσπρέπει μικρή» όπως λέει στο διήγημα του Αντώνη, η οποία μαθαίνει αυτό που μάλλον πάντα ήξερε: πώς να γίνονται τα χέρια της φτερό, άλλοτε αγγίζοντας το σώμα ενός ανθρώπου και άλλοτε αγκαλιάζοντας αυτόν που φροντίζει χωρίς καν να τον ακουμπάει.
13 μικρές ιστορίες ανθρώπων που η ψυχή τους ζει και νιώθει μέσα σε ένα σώμα ταλαιπωρημένο, άρρωστο, ανάπηρο,  γερασμένο η απλά διαφορετικό. Ο άνθρωπος που τους φροντίζει  για λίγες ή περισσότερες  ώρες και που παίρνει το ρίσκο να βυθιστεί στο σκοτάδι η να κάτσει στη σκιά... για να ανακαλύψει εκεί σπόρους φωτός, γίνεται μέτοχος σε μια ιερή στιγμή. Και βοηθώντας αυτούς τους φαινομενικά «άλλους» βοηθάει τελικά ξανά και ξανά τον εαυτό του. Και ο συγγραφέας μέσα από τη δική του τέχνη ξαναγράφει την ιστορία και έτσι την μετουσιώνει, τη μετασχηματίζει και μας την προσφέρει σαν ένα «πέλαγος από καθρέφτες».
Μακάρι τον “χάρτινο κύκνο" στο ταξίδι του να τον συναντήσουν μαθητευόμενοι αλλά και έμπειροι φροντιστές και θεραπευτές, γιατί είναι ένα βιβλίο γεμάτο έμπρακτη ενσυναίσθηση, αποδοχή άνευ όρων και σίγουρα αυθεντικό. Έχει και τις τρεις ιδιότητες με τις οποίες οφείλει να καλλιτεχνήσει όποιος του δίνεται το προνόμιο να είναι για λίγο ή πολύ συνοδοιπόρος.
Παραθέτω ένα απόσπασμα από την ιστορία του Μπέρναρντ: «Αυτό που μου δίδαξε ο υπέροχος εκείνος άντρας είναι ανεκτίμητο και το κρατώ σαν φυλαχτό. Μου έμαθε να κοιτώ πίσω από αυτό που βλέπω. Πίσω από αυτό που φαίνεται ... Και, το πιο σημαντικό, μου έμαθε να στέκομαι. Να σταματώ τον χρόνο που τρέχει και να στέκομαι για να ακούσω κάποιον…» γιατί έχει αξία «Να έχεις το ίδιο βλέμμα για όλους τους ανθρώπους». «Να κρατάς τη σοκολάτα και να πετάς το χαρτί». Τότε μπορείς να ακούσεις κι αυτόν που δεν αρθρώνει λόγο.
Δεν είναι πάντα εύπεπτη η ανάγνωση των ιστοριών στο βιβλίο, εμπεριέχει μία πρόκληση, μία αναμέτρηση με τον εαυτό μας. «No guts no glory!» Το να υπομείνεις τα δυσάρεστα συναισθήματα και να τα αφήσεις να σε διαταράξουν μπορεί να γίνει μια δυναμική κατάσταση που σε διδάσκει. Η συγγραφέας, ευτυχώς, φέρεται τρυφερά και στον αναγνώστη, με το πηγαίο χιούμορ της, συχνά αυτό-σαρκαστικό και σίγουρα εύστοχο.
Η δική μου αγαπημένη ιστορία είναι αυτή του Τιμ - μια ιστορία γεμάτη κίνηση, χρώματα, ανάλαφρα αγγίγματα και πόθο για ελευθερία. Διαβάζοντάς την ήμουν εκεί μαζί με τον Τιμ να στέκομαι μπροστά στο μεγάλο παράθυρο και να κοιτάζω τα πουλιά στον ουρανό. Κάθε ιστορία του βιβλίου, άλλωστε, πιστεύω ότι κρύβει έναν πόθο, μια αγάπη, μια ανάγκη για σχέση… με το σύντροφο, το παιδί, το γονιό, το φίλο, τον εαυτό, τον άλλον άνθρωπο, την ζωή, την πατρίδα, το σπίτι, τον αγώνα, την δόξα, την ελευθερία, το πέταγμα. 
Οι γενναιόδωρες περιγραφές της συγγραφέως ενεργοποιούν σκηνές σχεδόν κινηματογραφικές στο μυαλό του αναγνώστη. Και διαβάζοντας τον επίλογο πιστεύω ότι αυτός δεν βλέπει πλέον τους χάρτινους κύκνους που έχει στο υπέροχο εξώφυλλο, αλλά κύκνους ζωντανούς που πετούν σε σχηματισμό με μεγάλη ταχύτητα άλλοτε στο νερό και άλλοτε στον αέρα.
Καλοτάξιδο! το βιβλίο σου, Κατερίνα. Καλές πτήσεις!
Νεκταρία Αποστολίδου
19.06.2018