Πολλοί ἀδελφοί μας παραπονοῦνται γιά τά σκάνδαλα πού κατά καιρούς παρουσιάζονται στήν Ἐκκλησία καί πού ἀφοροῦν ἠθικά παραπτώματα κληρικῶν ἤ τήν ἀνάρμοστη καί φαρισαϊκή συμπεριφορά στόν κατώτερο καί ἀνώτερο κλῆρο. Δέν εἶναι λίγοι ὅσοι σκανδαλίζονται ἀπό τούς κληρικούς αὐτούς, μέ ἀποτέλεσμα νά κλονίζεται ἡ πίστη τους καί νά μπαίνουν σέ πειρασμούς, κατηγορώντας τήν Ἐκκλησία μας. Ὅσο κι ἄν κατανοοῦμε τήν θλίψη τῶν ἀδελφῶν μας αὐτῶν, θά πρέπει νά ἐπισημάνουμε ὅτι μιά τέτοια ἀντίδραση δέν εἶναι πνευματική, ἀλλά κοσμική! Μέ τήν βοήθεια τοῦ Εὐαγγελίου θά προσπαθήσουμε νά ρίξουμε λίγο φῶς στό δύσκολο αὐτό θέμα πού ὅλους μᾶς προβληματίζει.
Κατ' ἀρχάς θά πρέπει νά τονίσουμε ὅτι Ἐκκλησία δέν εἶναι οἱ κληρικοί μόνο ἤ ἡ Ἱεραρχία, ἀλλά τό ἴδιο τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ μας πού ἀποτελεῖται ἀπό τό σύνολο ὅλων τῶν Χριστιανῶν, ὄχι μόνο τῶν ζώντων ἀλλά καί τῶν τεθνεώτων καί ἔχει ὡς κεφαλή τόν Χριστό. Συνεπῶς ὅταν νοσεῖ ἕνα μέλος, αὐτό θά πρέπει νά πονάει ὅλους μας καί νά μᾶς ἀφορᾶ ἄμεσα. Καί Ὀρθόδοξη στάση δέν εἶναι τό νά κρίνουμε καί νά γκρινιάζουμε, ἀλλά νά συμπάσχουμε ὅπως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πού ἔλεγε: Τίς ἀσθενεῖ καί οὐκ ἀσθενῶ; τίς σκανδαλίζεται (ὑποκύπτει στόν πειρασμό) καί οὐκ ἐγώ πυροῦμαι; (ὑποφέρω) ( Κορ. 11,29)
Ἡ ἱστορία τοῦ κόσμου τούτου εἶναι γεμάτη ἀπό σκάνδαλα, ἁμαρτία καί αἱρέσεις, ἀφοῦ ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος βρίσκεται σέ πτώση, καί αὐτό θά συνεχιστεῖ μέχρι τά ἔσχατα. Ἀπό τήν ἁμαρτία δέν ξεφεύγει ὅποιος δηλώνει πώς εἶναι Χριστιανός, οὔτε ὅποιος φοράει ράσο. Ὁ Χριστός μας εἶναι σαφέστατος σέ αὐτό τό θέμα, καί ἀπευθύνεται σέ ὅλους τούς Χριστιανούς, κληρικούς καί λαϊκούς: Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι, Κύριε Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ' ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. πολλοὶ ἐροῦσίν μοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, Κύριε Κύριε, οὐ τῷ σῷ ὀνόματι προεφητεύσαμεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι δαιμόνια ἐξεβάλομεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι δυνάμεις πολλὰς ἐποιήσαμεν; καὶ τότε ὁμολογήσω αὐτοῖς ὅτι Οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς· ἀποχωρεῖτε ἀπ' ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν (Ματθ. 7,21-23).
Βλέπουμε λοιπόν ὅτι σημασία δέν ἔχει ποιός δηλώνει πώς εἶναι Χριστιανός, ἀλλά τό ποιός ἀκολουθεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ποιός δηλαδή προσπαθεῖ νά κάνει πράξη τόν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου, νά βιώσει τήν ἀγάπη τοῦ Κυρίου μας, νά μετανοήσει γιά τήν ἁμαρτία του. Τό ἴδιο δηλώνει στό κατά Λουκάν ὁ Ἰησοῦς: ἕκαστον γὰρ δένδρον ἐκ τοῦ ἰδίου καρποῦ γινώσκεται. οὐ γὰρ ἐξ ἀκανθῶν συλλέγουσι σῦκα, οὐδὲ ἐκ βάτου τρυγῶσι σταφυλὴν. ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ τῆς καρδίας αὐτοῦ προφέρει τὸ ἀγαθόν, καὶ ὁ πονηρὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ πονηροῦ θησαυροῦ τῆς καρδίας αὐτοῦ προφέρει τὸ πονηρόν· ἐκ γὰρ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας λαλεῖ τὸ στόμα αὐτοῦ. Τί δέ με καλεῖτε, Κύριε Κύριε, καὶ οὐ ποιεῖτε ἃ λέγω; (Λουκ. 6, 44-46)
Ὁ καθένας μας κρίνεται ἀπό τά ἔργα του καί ὅλοι μας, κληρικοί καί λαϊκοί, θά δώσουμε λόγο στήν τελική κρίση γιά ὅσα πράξαμε, πολύ περισσότερο δέ ἄν ἐξ αἰτίας τῆς συμπεριφορᾶς μας κάποιοι ὁδηγήθηκαν στήν αἵρεση καί τήν πλάνη: Ὃς δ' ἂν σκανδαλίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων τῶν πιστευόντων εἰς ἐμέ, συμφέρει αὐτῷ ἵνα κρεμασθῇ μύλος ὀνικὸς (μυλόπετρες ἀπό ἐκείνες πού στρέφει ὁ ὅνος) εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ καταποντισθῇ ἐν τῷ πελάγει τῆς θαλάσσης. Οὐαὶ τῷ κόσμῳ ἀπὸ τῶν σκανδάλων· ἀνάγκη γὰρ ἐστιν ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα· (ἀναγκαστικά θά γίνουν τά σκάνδαλα ἀφοῦ στόν κόσμο κυριαρχεῖ ἡ ἁμαρτία) πλὴν οὐαὶ τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ δι' οὗ τὸ σκάνδαλον ἔρχεται (Ματθ. 18, 6-7) .
Ἄς μήν ξεχνᾶμε βέβαια πώς ὅποιος νοιώσει συντριβή γιά τό κακό πού προκάλεσε καί μετανοήσει, θά νοιώσει τήν συγχώρεση καί τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στήν ζωή του, ἀφοῦ ὁ Κύριος μας διεκήρυξε ὅτι "οὐκ ἐλήλυθα καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν" (Λουκ. 5,32). Καί ἀφοῦ ὁ Χριστός εἶναι Ἐκεῖνος πού θά κρίνει καί θά συγχωρήσει, Ἐκεῖνος πού κάλεσε ὅλους μας στήν μετάνοια, ἄς νοιώσουμε λύπη γιά τήν ἁμαρτία τῶν ἄλλων κι ἄς μετανοήσουμε γιά τίς ἁμαρτίες τίς δικές μας.
Ἄς μήν κρίνουμε λοιπόν γιά νά μήν κριθοῦμε, κι ἄν ἰσχυριζόμαστε πώς δίκαια ὀργιζόμαστε, ἄς ἀκούσουμε τούς Ἁγίους κι ἄς διδαχθοῦμε ἀπό αὐτούς. Ὁ ὅσιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης πού ἔζησε τόν 5ο αἰώνα καί πολλά ἔγραψε γιά τίς ἁμαρτίες τοῦ κλήρου ἐπισημαίνει: Μοῦ κάνει μεγάλη ἐντύπωση, ὅτι ἐνῶ γιά τίς ἀταξίες καί τά ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων γινόμαστε ἀνάλγητοι δικαστές, παραβλέπουμε τά δικά μας παραπτώματα γιά τά ὁποῖα εἴμαστε τυφλοί, ἐνῶ γιά τῶν διπλανῶν μας ἔχουμε ὀξύτατη ὅραση". Καί ὁ ὅσιος Δωρόθεος λέει ἐπιγραμματικά: " Ὅσοι θέλουν νά σωθοῦν δέν προσέχουν οὔτε ἕνα ἐλάττωμα τοῦ διπλανοῦ τους, ἀλλά κοιτοῦν τά δικά τους κι ἔτσι προοδεύουν". Δυστυχῶς, ἐμεῖς μόνο τῶν ἄλλων τά σφάλματα βλέπουμε ξεχνώντας τά αὐστηρά λόγια τοῦ Χριστοῦ μας : ὑποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σοῦ, καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου. (Ματθ. 7, 5)
π. Χρ.
Κατ' ἀρχάς θά πρέπει νά τονίσουμε ὅτι Ἐκκλησία δέν εἶναι οἱ κληρικοί μόνο ἤ ἡ Ἱεραρχία, ἀλλά τό ἴδιο τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ μας πού ἀποτελεῖται ἀπό τό σύνολο ὅλων τῶν Χριστιανῶν, ὄχι μόνο τῶν ζώντων ἀλλά καί τῶν τεθνεώτων καί ἔχει ὡς κεφαλή τόν Χριστό. Συνεπῶς ὅταν νοσεῖ ἕνα μέλος, αὐτό θά πρέπει νά πονάει ὅλους μας καί νά μᾶς ἀφορᾶ ἄμεσα. Καί Ὀρθόδοξη στάση δέν εἶναι τό νά κρίνουμε καί νά γκρινιάζουμε, ἀλλά νά συμπάσχουμε ὅπως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πού ἔλεγε: Τίς ἀσθενεῖ καί οὐκ ἀσθενῶ; τίς σκανδαλίζεται (ὑποκύπτει στόν πειρασμό) καί οὐκ ἐγώ πυροῦμαι; (ὑποφέρω) ( Κορ. 11,29)
Ἡ ἱστορία τοῦ κόσμου τούτου εἶναι γεμάτη ἀπό σκάνδαλα, ἁμαρτία καί αἱρέσεις, ἀφοῦ ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος βρίσκεται σέ πτώση, καί αὐτό θά συνεχιστεῖ μέχρι τά ἔσχατα. Ἀπό τήν ἁμαρτία δέν ξεφεύγει ὅποιος δηλώνει πώς εἶναι Χριστιανός, οὔτε ὅποιος φοράει ράσο. Ὁ Χριστός μας εἶναι σαφέστατος σέ αὐτό τό θέμα, καί ἀπευθύνεται σέ ὅλους τούς Χριστιανούς, κληρικούς καί λαϊκούς: Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι, Κύριε Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ' ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. πολλοὶ ἐροῦσίν μοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, Κύριε Κύριε, οὐ τῷ σῷ ὀνόματι προεφητεύσαμεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι δαιμόνια ἐξεβάλομεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι δυνάμεις πολλὰς ἐποιήσαμεν; καὶ τότε ὁμολογήσω αὐτοῖς ὅτι Οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς· ἀποχωρεῖτε ἀπ' ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν (Ματθ. 7,21-23).
Βλέπουμε λοιπόν ὅτι σημασία δέν ἔχει ποιός δηλώνει πώς εἶναι Χριστιανός, ἀλλά τό ποιός ἀκολουθεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ποιός δηλαδή προσπαθεῖ νά κάνει πράξη τόν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου, νά βιώσει τήν ἀγάπη τοῦ Κυρίου μας, νά μετανοήσει γιά τήν ἁμαρτία του. Τό ἴδιο δηλώνει στό κατά Λουκάν ὁ Ἰησοῦς: ἕκαστον γὰρ δένδρον ἐκ τοῦ ἰδίου καρποῦ γινώσκεται. οὐ γὰρ ἐξ ἀκανθῶν συλλέγουσι σῦκα, οὐδὲ ἐκ βάτου τρυγῶσι σταφυλὴν. ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ τῆς καρδίας αὐτοῦ προφέρει τὸ ἀγαθόν, καὶ ὁ πονηρὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ πονηροῦ θησαυροῦ τῆς καρδίας αὐτοῦ προφέρει τὸ πονηρόν· ἐκ γὰρ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας λαλεῖ τὸ στόμα αὐτοῦ. Τί δέ με καλεῖτε, Κύριε Κύριε, καὶ οὐ ποιεῖτε ἃ λέγω; (Λουκ. 6, 44-46)
Ὁ καθένας μας κρίνεται ἀπό τά ἔργα του καί ὅλοι μας, κληρικοί καί λαϊκοί, θά δώσουμε λόγο στήν τελική κρίση γιά ὅσα πράξαμε, πολύ περισσότερο δέ ἄν ἐξ αἰτίας τῆς συμπεριφορᾶς μας κάποιοι ὁδηγήθηκαν στήν αἵρεση καί τήν πλάνη: Ὃς δ' ἂν σκανδαλίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων τῶν πιστευόντων εἰς ἐμέ, συμφέρει αὐτῷ ἵνα κρεμασθῇ μύλος ὀνικὸς (μυλόπετρες ἀπό ἐκείνες πού στρέφει ὁ ὅνος) εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ καταποντισθῇ ἐν τῷ πελάγει τῆς θαλάσσης. Οὐαὶ τῷ κόσμῳ ἀπὸ τῶν σκανδάλων· ἀνάγκη γὰρ ἐστιν ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα· (ἀναγκαστικά θά γίνουν τά σκάνδαλα ἀφοῦ στόν κόσμο κυριαρχεῖ ἡ ἁμαρτία) πλὴν οὐαὶ τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ δι' οὗ τὸ σκάνδαλον ἔρχεται (Ματθ. 18, 6-7) .
Ἄς μήν ξεχνᾶμε βέβαια πώς ὅποιος νοιώσει συντριβή γιά τό κακό πού προκάλεσε καί μετανοήσει, θά νοιώσει τήν συγχώρεση καί τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στήν ζωή του, ἀφοῦ ὁ Κύριος μας διεκήρυξε ὅτι "οὐκ ἐλήλυθα καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν" (Λουκ. 5,32). Καί ἀφοῦ ὁ Χριστός εἶναι Ἐκεῖνος πού θά κρίνει καί θά συγχωρήσει, Ἐκεῖνος πού κάλεσε ὅλους μας στήν μετάνοια, ἄς νοιώσουμε λύπη γιά τήν ἁμαρτία τῶν ἄλλων κι ἄς μετανοήσουμε γιά τίς ἁμαρτίες τίς δικές μας.
Ἄς μήν κρίνουμε λοιπόν γιά νά μήν κριθοῦμε, κι ἄν ἰσχυριζόμαστε πώς δίκαια ὀργιζόμαστε, ἄς ἀκούσουμε τούς Ἁγίους κι ἄς διδαχθοῦμε ἀπό αὐτούς. Ὁ ὅσιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης πού ἔζησε τόν 5ο αἰώνα καί πολλά ἔγραψε γιά τίς ἁμαρτίες τοῦ κλήρου ἐπισημαίνει: Μοῦ κάνει μεγάλη ἐντύπωση, ὅτι ἐνῶ γιά τίς ἀταξίες καί τά ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων γινόμαστε ἀνάλγητοι δικαστές, παραβλέπουμε τά δικά μας παραπτώματα γιά τά ὁποῖα εἴμαστε τυφλοί, ἐνῶ γιά τῶν διπλανῶν μας ἔχουμε ὀξύτατη ὅραση". Καί ὁ ὅσιος Δωρόθεος λέει ἐπιγραμματικά: " Ὅσοι θέλουν νά σωθοῦν δέν προσέχουν οὔτε ἕνα ἐλάττωμα τοῦ διπλανοῦ τους, ἀλλά κοιτοῦν τά δικά τους κι ἔτσι προοδεύουν". Δυστυχῶς, ἐμεῖς μόνο τῶν ἄλλων τά σφάλματα βλέπουμε ξεχνώντας τά αὐστηρά λόγια τοῦ Χριστοῦ μας : ὑποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σοῦ, καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου. (Ματθ. 7, 5)
π. Χρ.