Για να ξεχαστούμε λίγο από τις θλιβερές πρόσφατες και παλαιές μνήμες των καταστροφών (θα επανέλθουμε τάχιστα), ιδού κάποια «ιδιαίτερα» ιστορικά γεγονότα από την εποχή του Ιουστινιανού, όπως καταγράφονται σε επιστημονική εργασία. (Κων/νου Πιτσάκη, Οι περιθωριακοί στό Βυζάντιο, (Πρακτικά ημερίδας), Iδρυμα Γουλανδρή – Χόρν, Αθήνα 1999).
" Ήδη κατά τους πρώτους χρόνους της βασιλείας του (528 ή 529) μαθαίνουμε από τους ιστορικούς ότι ο Ιουστινιανός εξαπολύει ένα άνευ προηγουμένου διωγμό κατά των ομοφυλοφίλων. Υποτίθεται ότι την αφορμή παρέχουν ωρισμένες κατηγορίες κατά αρχιερέων από διάφορες περιοχές, ως κακώς βιούντων περί τα σωματικά και αρσενοκοιτούντων.
Δύο από αυτούς, ό Ρόδου Ησαΐας και ο Διοσπόλεως της Θράκης Αλέξανδρος, συλλαμβάνονται, οδηγούνται στην Κωνσταντινούπολη, ανακρίνονται, καθαιρούνται «υπό Βίκτωρος επάρχου της πόλεως» λέγει ο Μαλάλας (αλλά προφανώς η έκφραση αποδίδει συνεκδοχικά την τυπική διαδικασία, οσοδήποτε συνοπτική και αν ήταν, που θα πρέπει ασφαλώς να έγινε, καθηρέθησαν, απλώς, ο Θεοφάνης), και ο μεν Ησαΐας «βασανίζεται πικρώς» και εξορίζεται, ο δε Αλέξανδρος «καυλοτομείται» καί διαπομπεύεται.82
Άλλα το γεγονός δίνει αφορμή να εξαπολυθη ένα πραγματικό κύμα τρομοκρατίας κατά των ομοφυλοφίλων. Η επιβαλλομένη ποινή είναι γενικά η καυλοτομία: "και ευθέως προσέταξεν ο αυτός βασιλεύς τους εν παιδεραστίαις ευρισκομένους καυλοτομείσθαι (Μαλάλας)· τους τε ούτως αλισκομένους τα αιδοία περιηρημένους επόμπευον (Προκόπιος)· ούτος ό βασιλεύς και κατά των ανδρομανών πολύς έπνευσε και πλείστους δια ταύτην την αιτίαν εκόλασε, την αιδώ τούτων εκτέμνων" (Ζωναράς). Η ποινή συνοδεύεται, όπως είδαμε, από διαπόμπευση* ενίοτε μετριάζεται με τη χρήση άλλων βασανιστικών μεθόδων: "Και διεβλήθησαν τότε τινές ως αρρενοφθόροι. Ό δε βασιλεύς διάταξιν έξεφώνησεν έχουσαν ούτως· πάντας τους ευρισκομένους, τους μεν καυλοτομείσθαι, των δε καλάμους οξείς έμβάλλεσθαι εις τους πόρους των αιδοίων αυτών, και ούτω κατά την αγοράν γυμνούς θριαμβεύεσθαι (Γεώργιος Μοναχός) — και έτεροι πολλοί κατεσχέθησαν αρρενοφθόροι. Και τους μεν εκαυλοκόπησε, τοις δε καλάμους οξείς εμβάλλεσθαι εις τους πόρους των αιδοίων προσέταξε, και γυμνούς κατά την αγοράν θριαμβευθήναι (Κεδρηνός).83 (Είναι ίσως το πικρώς βασανίσας πού μας παραδίδει ο Μαλάλας για τον Ρόδου Ησαΐα)".
82. Οι πηγές: Malalas 18.18: 436 (Malalas, 253)· Θεοφάνης, Ι, 177 (De Boor)' Κεδρηνός, Ι, 645-646 (έκδ. Βόννης). Ό Θεοφάνης παρέχει, και λεπτομέρειες για τη διαπόμπευση: καυλοτομηθέντες και πομπεύσαντες, του κήρυκας βοώντος" Επίσκοποι όντες το τίμιον σχήμα μη ένυβρίζετε. Ό Μαλάλας έχει απλώς (για τον Αλέξανδρο): καυλοτομήσας έπόμπευσεν εις κραβαταρίαν…
83. Τα χωρία γενικώτερα για τον διωγμό, πέρα από τη συγκεκριμένη περίπτωση των δύο αρχιερέων, η οποία μνημονεύεται στις τρεις πηγές της προηγουμένης σημειώσεως: Μαλάλας, ένθ' άνωτ.' Θεοφάνης, ένθ' ανωτ.' Προκόπιος, Ανέκδοτα, 11.34-36: έκδ.Haury-Wirth, III, 76· Ζωναράς, 14.7. 2-3: έκδ. Βόννης, III, 158-159" Γεώργιος Μοναχός, Π, 645 (De Boor Wirth)· Κεδρηνός, ενθ' άνωτ.