Ὁ Θεοφάνης μᾶς ἄφησε τήν ὑπέροχη Χρονογραφία του, τήν ὁποία συνέγραψε κατά τά ἔτη 811-814 μ.Χ. Εἶναι ἕνα ἰδιότυπο εἶδος μεταξύ ἱστορίας καί ἀπομνημονευμάτων μέ ἐξιστόρηση τῶν γεγονότων κατ’ ἔτος, πού ἀρχίζει ἀπό τά χρόνια τοῦ Διοκλητιανοῦ (284 μ.Χ) καί φτάνει μέχρι τήν πτώση τοῦ Μιχαήλ Ραγκαβέ (813μ.Χ). Ἀποτελεῖ τήν πιό σημαντική ἱστορική πηγή τῆς περιόδου καί εἶναι πράγματι μιά ἀποκάλυψη.
Ὁ Θεοφάνης μᾶς παίρνει ἁπαλά ἀπό τό χεράκι καί μᾶς ταξιδεύει στόν χῶρο καί τόν χρόνο, ἀπό ἔτος σέ ἔτος, γιά νά μᾶς διδάξει, νά μᾶς ὠφελήσει καί νά μᾶς συγκινήσει...Μιλάει γιά ὅλους καί γιά ὅλα μέ ἀντικειμενικότητα, εἰλικρίνεια καί ἐλευθερία. Μᾶς δινει τήν ἰδιοσυγκρασία τοῦ ἀνθρώπου καί τήν νοοτροπία ἑνός ὁλόκληρου λαοῦ.
Μετάφραση π. Ἀνανία Κουστένη (τήν εὐχή του νά' χουμε), ἐκδ. Ἀρμός.