Ἤ περί τῆς μνήμης τοῦ θανάτου...
Στήν πρώϊμη νεότητά μου, φοβόμουν ὑπερβολικά τόν θάνατο. Μιά ἐσωτερική κατάσταση καί ἡ φοβική (παρ' ὅτι πιστή) μητέρα μου, μέ ὁδήγησαν σέ μιά μεγάλη ἄρνηση νά ἀντιμετωπίσω κατάματα τό παράλογο αὐτό γεγονός πού θά συμβεῖ στήν ζωή μου σίγουρα κάποτε. Δέν ἤξερα βέβαια, πώς τρέχοντας ὑπερβολικά μέ τήν μηχανή, τόν φόβο μου γιά τόν θάνατο ξόρκιζα, σα νά' θελα νά τόν ὑπερβῶ ἔτσι...
Χρειάστηκε νά κουβαλήσω τό φέρετρο τοῦ ἀγαπημένου φίλου, πού δέν πρόλαβε νά κλείσει τά 22, γιά νά ἀναγκαστῶ νά ἀφήσω τίς ἀπωθήσεις καί ν' ἀρχίσω νά ἀντικρύζω κατάματα τόν θάνατο. Τότε ἄρχισα νά καταλαβαίνω πώς ὅσο συνέβαινε αὐτό, τόσο περισσότερο χαιρόμουν τήν ζωή, ὅλο καί πιό πολύ παρακαλοῦσα νά πιστέψω (ὄχι ἰδεολογικά) στήν Ἀνάσταση...
Ἔκτοτε, κάθε φορά πού βρίσκομαι σέ ἕνα κοιμητήριο, ἀντί νά καταθλίβομαι, νοιώθω νά φουντώνει μέσα μου ἡ δῖψα γιά ζωή καί συνάμα ἡ ἐλπίδα τοῦ ἐπέκεινα. Στά ὁστεοφυλάκια τῶν μοναστήριῶν, βλέποντας τά κρανία τακτοποιημένα στήν σειρά, ἄδεια πιά ἀπό τήν ζωή πού κάποτε ἔσφυζε μέσα τους, αἰσθάνομαι συγκίνηση στήν σκέψη πώς αἰῶνες τώρα ἄνθρωποι σάν κι ἐμένα, ἔζησαν τίς ἴδιες ἀγωνίες, τούς ἴδιους φόβους, τήν ἴδια πεῖνα καί δῖψα, ἔζησαν "ἐπ' ἐλπίδι Ἀναστάσεως"...
Εἴμαστε τό μόνο εἶδος στόν πλανήτη πού γνωρίζει πώς θά πεθάνει κι αὐτό καθορίζει τήν ὕπαρξη μας, συνειδητά ἤ ἀσυνείδητα. Ὁ γνωστός ψυχίατρος Irvin Yalom γράφει:"Ἡ σκέψη τοῦ θανάτου μᾶς τρώει. Μᾶς τρώει κάθε στιγμή, βρίσκεται πάντα μαζί μας, γρατζουνάει μιά πόρτα μέσα μας, φτεροκοπάει σιγανά, σχεδόν ἀνεπαίσθητα, ἀκριβῶς κάτω ἀπό τἠν μεμβράνη τῆς συνειδητότητας. Κρυμμένος καί μεταμφιεσμένος, διαρρέοντας σέ ποικίλα συμπρώματα, εἶναι ἡ πηγή πολλῶν ἀπό τίς ἀνησυχίες, τά στρές κι τίς συγκρούσεις μας ... Τό πλεονέκτημα πού προσφέρει τό νά παραμείνουμε ἐν ἐπιγνώσει τοῦ θανάτου, εἶναι πώς αὐτὀς εἶναι ὁ καλύτερος τρόπος γιά νά ἐκτιμήσουμε τήν ζωή, νά νοιώσουμε συμπόνια γιά τούς ἄλλους, γιά ν'ἀγαπήσουμε ὁτιδήποτε πολύ βαθιά..."
Ἡ μνήμη τοῦ θανάτου εἶναι ἀρετή γιά τήν ἐκκλησία. Γράφει ὁ Μητροπολίτης Ἀντώνιος (Bloom): " Ἡ μνήμη τοῦ θανάτου ἀποτελεῖ, κατά ἕναν παράδοξο τρόπο, ἕνα σκοπό γιά νά ἐπιτύχουμε στήν ζωή, γιά νά γίνουμε τό ἀληθινό πρόσωπο πού κληθήκαμε ἀπό τόν Θεό νά γίνουμε, γιά νά πλησιάσουμε ὅσο περισσότερο μποροῦμε αὐτό πού ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀποκαλεῖ «μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ», γιά νά γίνουμε ὅσο τό δυνατόν καλύτερα μιά ἀπαραμόρφωτη εἰκόνα τοῦ Θεοῦ". (Ὅλο τό κείμενο στό Ἀρχαγγέλων Τόπος.)
Ἄς τό παραδεχτοῦμε. Ἄν ἀφήσουμε στήν ἄκρη τά ἰδεολογήματα και τούς συναισθηματισμούς, θά ὁμολογήσουμε πώς δέν πιστεύουμε πραγματικά στήν Ἀνάσταση. Ἄν συνέβαινε αὐτό θά εἴμασταν ἤδη Ἅγιοι. Ψηλαφοῦμε τό γεγονός τοῦ θανάτου. Ὅλη μας ἡ ζωή μιά μελέτη θανάτου εἶναι. Παράλογος ὁ θάνατος καί μεῖς ἀδύναμοι καί ἄστοχοι. Πορευόμαστε στήν ζωή, ἔχοντας τήν ἐπίγνωση πώς τό σπουδαιότερο ἀπό ὅλα εἶναι νά ἔχουμε μνήμη θανάτου, γιά νά ζοῦμε τούτην ἐδῶ τήν ζωή μέ πίστη, ἐλπίδα καί ἀγάπη, νά ζοῦμε τήν στιγμή σά νά'εἶναι ἡ πρώτη καί ἡ τελευταῖα τῆς ζωῆς μας. Νά ζοῦμε δηλαδή πραγματικά. Κι ἄν ζήσουμε ἐδῶ ἀληθινά, τότε θά ἔχουμε νικήσει τόν θάνατο καί θά πορευτοῦμε στήν αἰωνιότητα μέ τήν προσμονή τῆς συνάντησης μέ Ἐκεῖνον πού μᾶς τήν ὑποσχέθηκε...
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Χ.Μ.