Η χριστιανική πίστη δεν είναι μόνο θέμα πεποιθήσεων
και ιδεών είναι και θέμα «αυξήσεως εν Πνεύματι». Και σ' αυτή την «αύξησιν εν
Πνεύματι» η εικόνα παίζει το ρόλο της. Γιατί οι ιδέες και οι πεποιθήσεις που
εικονίζει η εικόνα δεν πρέπει να θεωρούνται απλώς στατικά και αφηρημένα σύμβολα
των αρχετύπων — ή κάτι σαν «πλατωνικές ιδέες», όπως τις καταλαβαίνουμε σήμερα.
Μάλλον πρέπει να θεωρούνται ζωντανές πραγματικότητες, καταστάσεις υπάρξεως ή
πού θα μπορούσαν να ονομασθούν καλύτερα κέντρα δυνάμεως μέσα στον άνθρωπο και
μέσα στο σύμπαν.
Η εικόνα προβάλλει αυτές τις καταστάσεις σε ορατές
μορφές — είναι μια απεικόνιση αυτών των καταστάσεων. Και, όπως όλες οι
απεικονίσεις, έτσι κι αυτή διαποτίζεται με κάτι από τη ζωή του εικονιζόμενου.
Γίνεται με τη σειρά της ένα κέντρο δυνάμεως, μια αυτοδύναμη σάρκωση των
πνευματικών ενεργειών των θείων ή «θεωθέντων» προτύπων που ιστορεί. Και γι'
αυτό το λόγο, επειδή είναι όργανο φορτισμένο μ' αυτό τον τρόπο με μια
ενέργεια, που ξεπερνά τον άνθρωπο, η εικόνα είναι σε θέση να προκαλέσει στον
πιστό μια επίγνωση αυτής της ζωής, πού ενσωματώνει και πού ξεπερνά τον
άνθρωπο.
Εκφράζοντας με την ομορφιά της γραμμής και των
χρωμάτων της το σκοπό του ανθρώπου, η εικόνα βοηθά τον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει
αυτόν το σκοπό, να κατανοήσει και να γευτεί κάτι από την πραγματικότητα πού
εκφράζει. Οι ιερές μορφές της προβαίνουν έτοιμες να ευλογήσουν και να
λυτρώσουν — έτοιμες να στρέψουν αυτόν πού τις ατενίζει από τη στενή και
περιορισμένη σκοπιά του στην πλήρη θέα του πνευματικού τους οράματος. Γιατί η
τέχνη της εικόνας αποσκοπεί τελικά στη μεταμόρφωση του προσώπου πού την
πλησιάζει, έτσι ώστε να μη θεωρεί πια αντίθετους τους κόσμους της αιωνιότητας
και του χρόνου, του πνεύματος και της ύλης, του θείου και του ανθρώπινου, αλλά
να τους βλέπει ενωμένους σε μια πραγματικότητα, σ' αυτό το ανέσπερο και άχρονο
εικονοφόρο φως, στο οποίο τα πάντα ζουν, κινούνται και υπάρχουν.
Philip Sherrard